პოლიტიკური არქიტექტურა

politikuri arqiteqtura.

interviu politolog daviT asaTianTan. (hamburgi)

- Tu SeiZleba, oriode sityviT gviTxariT Tqveni saqmianobis Sesaxeb.

- damTavrebuli maqvs Tbilisis saxelmwifo universitetis saerTaSoriso urTierTobebis fakulteti da hamburgis universitetis politikuri mecnierebisa da romanistikis fakultetebi. var docenti hamburgis universitetis politikuri mecnierebis kaTedraze. amJamad vwer disertacias politikuri arqiteqturis sferoSi, Temaze - berlinisa da vaSingtonis sinofsisi, maTi topografiuli da arqiteqturuli Taviseburebebze.

- ra aris politikuri arqiteqtura, ra aris am kvlevebis interesebis sfero?

aqve minda visargeblo SemTxveviT da gaviziaro sixaruli Tqveni bolo droindeli warmatebebis gamo, rodesac Tqven migiwvies hamburgis universitetSi leqciebis wasakiTxad. iqneb oriode sityviT gviTxraT, Tu rogoria interesi Tqveni leqciis da Temis mimarT.

- politikur arqiteqturaSi gulisxmoben ganaSenianebul sivrcesa da calkeul Senobebs, romlebic ZiriTadad politikur sistemas emsaxureba da politikuri da socio-kulturuli procesebis anarekls warmoadgens. am dargis Seswavla xdeba calkeuli ganaSenianebuli sivrcisa Tu Senobebis, qalaqgegmarebisa da zogadad poltikis vizualuri inscenirebis mravalferovani SesaZleblobebis interpretaciiT.

politikuri arqiteqturis kvlevebis interesebis sferoc swored garkveuli kulturuli da socialuri fenomenebiT ganpirobebuli politikuri ganaSenianebuli sivrcea (rogorc Senobebs gareT – moednebi, quCebi, Senobebs Soris sivrce, aseve Senobebs SigniT – reprezentaciuli darbazebi, oTaxebi da a. S.), romelic simboloebiT warmoaCens sazogadoebebsa da saxelmwifoebs da am simboloebis daxmarebiT komunicirebs. saerTod unda iTqvas, rom poltikuri arqiteqturis ganmarteba araa erTmniSvnelovani da verc iqneba bevri mizezis gamo.

rac Seexeba Temis mimarT interess, moxaruli var, rom kursis monawileebi ara mxolod politikuri mecnierebis studentebi arian, aramed sxvadasxva disciplinebs warmoadgenen. amis mizezi TviTon Temis arapolitologiuri Sinaarsia. vfiqrob, Temis swored farTo konteqstSi ganxilva aris studentebisaTvis momxibvleli, radgan aseTi tipis seminarebis SeTavazeba germaniaSi akademiuri saganmanaTleblo sistemis reformirebis Semdeg samwuxarod iSviaToba gaxda.

-e.i. SegviZlia vTqvaT, rom Tqveni kvlevebis sfero farTo istoriul-kulturul antropologiur konteqstSia moqceuli da politikas, mis gavlenas sxvadasxva kuTxiT, am SemTxvevaSi arqiteqturaSi asaxviT ganixilavT. Arqiteqtura epoqebis erTerTi yvelazegamokveTiloi formaa adamianebis damokidebulebebisa maT sociumTan mimarTebaSi. SegiZliaT es ufro ganavrcoT da mogviyveT imis Sesaxeb, Tu ra tradicia arsebobs politikuri arqiteqturis kvlevebisaTvis da rogoria misi meTodologia?

- savsebiT marTalia.

rogorc sistematiuri disciplina da samecnirero dargi politikuri arqiteqtura evropaSi, gansakuTrebiT germaniaSi, meore msoflio omis Semdeg Camoyalibda, rodesac evropis SuagulSi mdebare germaniis urbanuli centrebis didi nawili omis Sedegad miwasTan iyo gasworebuli da qalaqebis aRdgenasTan dakavSirebiT saWiro gaxda nacionalsocializmisagan vizualuri distancireba. politikuri atqiteqtura moicavda sami fenis analizs: qalaqebis dagegmarebas, qalaqTa calkeuli raionebisa da arqiteqturuli Senobebis kvlevas. metnaklebad am sami donis (metwilad qalaqTa dagegmarebis) analizi keTdeba amerikis SeerTebul StatebSic. politikuri arqiteqturis gansakuTrebuli kvlevis sagania ra Tqma unda dedaqalaqebi, rogorc saxelmwifoebrivi TviTreprezentaciis simboloebi.

rac am sferos analizis meTodebs Seexeba, isini SeiZleba mkvlevarebis individualurobis mixedviT mkveTrad gansaxvavdebodes erTmaneTisagan. magaliTad CemTvis Zalian mniSvnelovania analizis istoriuli perspeqtiva; vgulisxmob imis aucilebel gaTvaliswinebas, Tu rogor cxovrobdnen adamianebi konkretul istoriul epoqaSi, ra amoZravebdaT maT. maTi qmedebebi da garemos aRqma Zalian gansxvavebulia Tanamedrove adamianis qmedebebisa da garemos aRqmisagan. saWiroa, am gansxavebebis mizezebis gageba.

saerTod mcdari ar iqneboda, Tu gardasul epoqebs istoriul uwyvetobaSi ganvixilavdiT, rac kacobriobis sulieri ganviTarebis aseve uwyveti procesis asaxvaa. adamianTa cnobierebis Camoyalibeba, azrovnebis ganviTarebis Taviseburebebi da rwmena aucileblad urTierTkavSirSi unda ganvixiloT. igive SeiZleba iTqvas politikur arqiteqturazec; amitom am sferoSi kvleva srulfasovnad moxerxdeba sakiTxisadmi mxolod interdisciplinaruli midgomiT da disciplinebs Soris kavSirebis danaxviT. Cemi sadoqtoro namuSevris meTodologiac interdisciplinarul sferoebs – istoriis, filosofiis, Teologiis, kulturuli antropologiis, xelovnebis disciplinebs – Soris kavSirebis danaxvis aucileblobazea agebuli.

- Cveni saubrisas minda aseve SevexoT Cvens samSobloSi ganviTarebul movlenebs. romel sayuradRebo momentebs gamoyofdiT saqarTveloSi politikuri arqiterqturis TvalsazrisiT Cvens uaxles istoriaSi? ra tendenciebia TqvenTvis SesamCnevi saqarTveloSi am mimarTulebiT?

- politikuri arqiteqtura saqarTveloSi bevri mizezis gamo gansxvavebulia dasavleTSi am dargisadmi damokidebulebisagan. saqarTveloSi samoqalaqo sazogadoebis formirebis process da am sazogadoebaSi aRzrdisa da ganaTlebis xarisxs ra Tqma unda Tavisi gavlena aqvs imaze, Tu ramdenad cnobieri damokidebuleba arsebobs politikosebsa da moqalaqeebSi im garemos mimarT, sadac isini cxovroben. amas pirdapiri kavSiri aqvs arqiteqturasTan rogorc politikuri komunikaciis komponentTan, mis xarisxTan.

- didi xnis demokratiuli gamocdilebis saxelmwifoSi, sadac samoqalaqo sazogadoeba arsebobs, sadac moqalaqis cnobierebac maRalia, arqiteqturas rogorc wesi ramdenime funqcia aqvs: is cnobierad Seqmnili simboloebiT erTgvar signals agzavnis qveynis gareT, aseve qveynis stumrebis misamarTiT. qveynis SigniT ki mas moqalaqeebisa da organizaciebis TviTidentificirebisa da motivirebis funqcia aqvs. garda amisa is asaxavs politikur sistemaSi arsebuli Zalebis erTmaneTTan damokidebulebebs.´´rac mTavaria, Tanamedrove demokratiebSi politikuri mniSvnelobis matarebeli arqiteqtura am funqciebs cnobierad iZens moqalaqeTa mxridan sazogadoebrivi procesebis mimarT pasuxismgeblobis aRebisa da am procesebSi civiluri CarTulobis fonze. amas ra Tqma unda gavlena aqvs politikosebis saqmianobaze da asaxvas hpovebs Camoyalibebul daxvewil politikur komunikaciaSi. politikuri arqiteqtura aseT pirobebSi politikosebisa da moqalaqeebis saqmianobisa da qcevebis urTierTgavlenis Sedegia da garda amisa xSirad imisaTvisaa koncipirebuli, rom politikurma artefaqtebma Tavisi mravalferovani arqiteqturuli Tu sxva komunikaciuri xerxiT didaqtikuri funqcia Seasrulos da politikur sistemasTan moqalaqeebis maqsimalurad SesaZlebeli siaxlove uzrunvelyos.

- saqarTvelos politikuri arqiteqtura bolo periodSi Cveni qveynis TviTreprezentaciis erT-erTi saSualeba gaxda, rac karg niSnad mesaxeba. miuxedavad amisa, is midgomebi politikuri arqiteqturis kvlevaSi, romlebic dasavleTis ganviTarebul qveynebSi aucilelobas warmoadgens, saqarTvelos magaliTze SeiZleba xSirad gamosadegi ar iyos, radgan am midgomebisaTvis a demokratiuli gamocdileba ar arsebobs. agreTve ar arsebobs Cveni sazogadoebis ganviTarebis istoriaSi uwyvetoba, rac zogadad sazogadoebis yoveli istoriuli epoqisadmi cnobieri damokidebulebis aucilebeli winapirobaa.

bolo dros Cvens samSobloSi Cndeba Temebi, pirdapir Tu iribad dakavSirebuli politikur arqiteqturasTan, romlebic sazogadoebasa da politikur wreebSi dadebiTi Zvrebis momaswavebelia. vaxseneb mxolod ramdenime maTgans: gaxmaurebuli diskusiebi stalinis ZeglTan, bagratis taZarsa da atenis sionTan dakavSirebiT; Sinagan saqmeTa saministros Senobebis ideur-konceptualur midgomasa da maT arqiteqturul RirsebebTan dakavSirebuli saubrebi; da ra Tqma unda saprezidento rezidenciis mSeneblobaSi cnobierad TandarTuli nacionaluri identifikaciis simboloebi. imedi maqvs, momavalSi es simboloebi saqarTvelos moqalaqeTa cnobierebaSi maTi Rirsebis gamovlenis mediumad iqceva, rac aris kidec politikuri arqiteqturis mTavari daniSnuleba. da bolos, rac mTavaria, qveynis sakanonmdeblo organos nawilobriv quTaisSi gadatanis gegma da amasTan dakavSirebuli umniSvnelovanesi idea, pirvelad saqarTvelos istoriaSi imis aucileblobis warmoqmna, rom moxdes qalaqis rogorc qveynis meore politikuri centris racionaluri dagegmva da dagegmareba, rodesac gansakuTrebiT quTaisis centraluri arealis, sadac parlamentis plenarul sxdomaTa darbazi ganlagdeba, funqcionaluri mowyobisa da arqiteqturuli simbolikis gaazrebas unda eniWebodes didi mniSvneloba.

arsebobs kidev erTi Tema, romelic saqarTveloSi urbanuli dagegmarebisa da ganSenebis socialur da ekologiur sakiTxebs exeba. es Tema gacilebiT rTuli gasaanalizebelia, rac saqrTvelos amJamindeli kulturuli da socialuri mdgomareobiTaa ganpirobebuli da industriuli dasavleTis mxridan saqarTvelosadmi rogorc ganviTarebadi qveynisadmi garkveuli politikis gatarebis SedegebiT aixsneba.

- bolos, rogorc politologi, rogor SeafasebdiT saqarTveloSi warmoebul politikur bataliebs gasul gazafxulze da misi ganviTarebis aqtualur mdgomareobas?

- es uzarmazari Temaa. mokled vityodi, rom saprotesto talRa, romelmac Cveni sazogadoebis nawili moicva, Tavidanve ganwiruli iyo warumateblobisaTvis bevri mizezis gamo, romelTagan ZiriTadi TviTon am sazogadoebaSia saZiebeli, maT Soris susti konsolidaciis faqtoric. saqarTveloSi ar arsebobs uwyveti partiuli tradiciebi myari ideologiuri safuZvlebiT. es Sidapartiuli ganxeTqilebebisa da partielebs Soris ndobis deficitis erT-erTi mizezia. Sesabamisad xSiri iyo xelisuflebis kadrebis cvla, rasac Tan sdevda mTavrobaSi racionalurobisa da kompetenturobis problemac. es yvelaferi zrdida sazogadoebis nawilSi ukmayofiloebis grZnobas, romlis saprotesto manifestaciebiT dagvirgvinebac Semdgom garkveuli wreebis revanSistul miznebs emsaxureboda.

dasawyisSi vaxsene, rom politikuri arqiteqtura indikatoria qveyanaSi mimdinare socio-kulturuli procesebis dinamikisa. vfiqrob, rom dRevandel dRes igive procesebi saqarTveloSic hovebs axal proeqtebSi Tavis asxvas.

3 aprils, saprotesto gamosvlebis win, me da Cems studentebs ivane javaxiSvilis saxelmwifo universitetidan, romlebTanac martis TveSi erTTviani seminari mqonda politikur arqiteqturaSi, SesaZlebloba mogveca, mogvenaxulebina mSenebare saprezidento rezidencia. vizitis survilis oficialuri ganacxadis gakeTebidan am vizitis Sedegebis CaTvliT CemTvis kidev erTxel naTeli gaxda, rom saqarTveloSi samoqalaqo SegnebaSi cvlilebebia. esaa Cvens sazogadoebaSi dadebiTi Zvrebis ganmsazRvreli faqtori.

საუბარი ჩაიწერა მარიკა ლაფაურმა